देणे समाजाचे

                                                        " देणे समाजाचे " 

                                

आर्टिस्ट्री या संस्थेचे संचालक श्री. दिलीप गोखले व त्यांच्या पत्नी सौ. वीणा गोखले यांनी सुमारे दहा वर्षापूर्वी " देणे समाजाचे " या उपक्रमा अंतर्गत दर वर्षी एक प्रदर्शन भरवणे सुरु केले. समाजासाठी विधायक काम करणाऱ्या  स्वयंसेवी संस्थांना प्रसिद्धी मिळावी, त्यांचे  कार्य जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत पोहोचावे व समाजाला त्याचा लाभ घेता यावा या उदात्त हेतुने  प्रदर्शन भरविले जाते. 

दुर्दैवाने श्री दिलीप गोखले यांचे सहा वर्षांपूर्वी निधन झाले. श्री दिलीप गोखले यांच्या सहाव्या स्मृतीस अर्पण केलेले हे उपक्रमाचे दहावे वर्ष आहे.श्रीमती वीणा गोखले या उपक्रमाची संपूर्ण जबाबदारी आपल्यावर घेऊन आपल्या सहकाऱ्यांसह हा उपक्रम नेटाने पुढे चालवीत आहेत. त्यासाठी त्यांना सामाजिक कार्याला वाहून घेतलेले, थोर साहित्तिक डॉ अनिल अवचट यांचा भक्कम पाठींबा आहे. 

दर वर्षी सुमारे तीस स्वयंसेवी संस्थाना प्रदर्शनात भाग घेण्याची संधी मिळते.आत्तापर्यंत ९५ संस्थाना असा लाभ मिळाला आहे.प्रत्येक संस्थेला ३X२ मीटर चा एक गाळा, त्यात एक मोठे टेबल, २/३ खुर्च्या , एक प्लग point कनेक्शन अशा सुविधा दिल्या जातात. या सर्व सुविधांसाठी आर्टिस्ट्री भाग घेणाऱ्या संस्थेकडून कोणत्याही प्रकारचे भाडे घेत  नाही. 

श्रीमती वीणा गोखले यांनी आम्हाला बोलावून प्रदर्शनात भाग घेण्याची संधी दिली आणि आम्ही आनंदाने ती स्वीकारली.  

यंदाचे प्रदर्शन दि. १२,१३,व १४ सप्टेंबर २०१४ असे तीन दिवस, रोज सकाळी १० त्ते रात्री ९ या वेळात पुण्यातील कर्वे पथावरील ' हर्शल ' हॉल या ठिकाणी भरले होते. दि. १२ रोजी सकाळी ११ वाजता प्रदर्शनाच्या उदघाटनाचा समारंभ  झाला. श्रीमती वीणा गोखले यांनी निवेदन केल्यावर माननीय पाहुणे जागतिक कीर्तीचे व्हायोलीन वादक पं. अतुल उपाद्ध्ये व किर्लोस्कर ऑईल चे श्री. राजेंद्र देशपांडे यांची समयोचित व वीणा गोखले यांचे यथायोग्य गुणगान करणारी भाषणे झाल्यावर, साहित्तिक व थोर सामाजिक कार्यकर्ते डॉ. अनिल अवचट यांच्या हस्ते प्रदर्शनाचे व आर्टिस्ट्रीच्या  कामाचा आढावा घेणाऱ्या चित्रफितीचे उदघाटन झाले. डॉ अनिल अवचट यांनी आपल्या भाषणात आज अशा प्रकारच्या प्रदर्शनाची किती गरज आहे हे सांगितले. या प्रकारचा हा पहिलाच उपक्रम असल्याचे सांगितले व तो सुरु करण्याबद्दल गोखले दाम्पत्याचे कौतुक केले. तसेच पती निधनानंतर वीणा गोखले यांनी निर्धाराने हा उपक्रम समर्थपणे पुढे चालू ठेवल्याबद्दल त्याचे कौतुक केले सर्व उपस्थितांच्या भावनांना जाहीर उद्गार दिला .    

सर्व संस्थांनी आपापले  स्टॉल माहिती, फोटो, व विविध वस्तु यांनी सजविले होते. पार्किन्सन्स मित्र मंडळचा स्टॉलही त्यात मागे नव्हता. मंडळाच्या कार्यकारिणीच्या सर्व सदस्यांनी सकाळी १० ते रात्री ९ मध्ये आपापल्या पाळ्या लावून घेतल्या होत्या व तीनही दिवस त्यांनी त्या व्यवस्थित सांभाळल्या. आमच्या स्टॉलला सुमारे ६०० जणांनी भेट दिली. प्रत्येक जिज्ञासूला कार्यकर्ते माहिती व पत्रके देत होते. प्रत्येकाच्या शंकांना यथा योग्य माहिती देऊन त्यांचे समाधान करत होते. या प्रदर्शनातून ६०० लोकांना आम्ही पार्किन्सन्स मित्र मंडळाची माहिती पुरविली व त्यांच्याकडून त्यांच्या कितीतरीपट लोकांपर्यंत आम्ही पोहोचणार आहोत. 

सुमारे २४ नव्या पेशंटची ( शुभार्थी )नोंद  झाली. ४० जणांनी आपले नाव व फोन नं नोंदवून मंडळाला सहकार्य करण्याची इच्छा प्रदर्शित केली आहे. त्या सर्वांचा एक मेळावा घेऊन त्यांच्या वेळेचा शुभार्थी साठी कसा उपयोग करून घेत येईल यावर चर्चा करणार आहोत. 

मंडळाने प्रकाशित केलेल्या पुस्तकांनाही बर्‍यापैकी   प्रतिसाद मिळाला. रोख व चेक द्वारे काही देणग्याही जमा झाल्या. 

या प्रदर्शनाचा मंडळाला खूपच फायदा झाला. समाजातील अनेक लोकांपर्यंत व पेशंट पर्यंत पोहोचून त्यांना मदत करण्याची संधी आम्हाला मिळणार आहे. 

श्रीमती वीणा गोखले यांनी आमची निवड करून आम्हाला प्रदर्शनात भाग घेण्याची संधी दिल्याबद्दल पार्किन्सन्स  मित्र मंडळ सदैव त्यांचे ऋणी राहील. 

देणार्‍याचे हात हजार

                            .                 

                                      देणार्‍याचे हात हजार
                            आम्हाला आपले हात हवेत विविध पातळ्यांवर हवेत

•  आर्थिक - 

                आपण देणगी देऊ शकता.
               एखाद्या कार्यक्रमाचे,उपक्रमाचे प्रायोजक होऊ शकता.
               आमच्या स्मरणिकेत जाहिरात देऊ शकता.

•   सेवा स्वरूपात.

                आमच्या विविध कार्यक्रमाना  स्वयंसेवक म्हणून मदत करू शकता.
                शुभार्थीना कार्यक्रमास येताना सोबत करु शकता.
                घर भेटीसाठी मदत करू शकता.
                शुभार्थीबरोबर कॅरम, पत्ते खेळणे,गप्पा मारणे करू शकता.

•    तांत्रिक स्वरूपात.

             संगणक,इंटरनेट वापरासाठी विविध स्वरूपाची मदत
             दृक्श्राव्य फिती तयार करण्यात मदत.
             नियमित कार्यक्रमाचे फोटो,व्हिडीओ शुटींग,
             काही शुभार्थींच्या घरी जाऊन त्यांच्या कलाकृतींचे फोटो काढणे.
             मराठी,इंग्रजी मजकुराचे मुद्रितशोधन,डीटीपी.इत्यादी.

•  जागा स्वरूपात

            नियमित कार्यक्रमासाठी पुण्यातील विविध भागात जागा उपलब्ध करून देणे.

• तज्ज्ञत्व

           शारीरिक, मानसिक  आरोग्य, व्यायाम, विविध उपचार इत्यादीसाठी मार्गदर्शन
             
                 

        

पार्किन्सन्सनी मला नाचविले.- गोपाळ तीर्थळी

                             

                   गुरुपोर्णिमा कार्यक्रमात छोटीशी नृत्य झलक  दाखविताना डावीकडून दुसरे

                                        पार्किन्सन्सनी मला नाचविले.- गोपाळ तीर्थळी
                              
                               पार्किन्सन्सनी मला नाचविले,सुरुवातीला अज्ञानाने चुकीच्या  उपचाराच्यामागे लागून आणि आता आनंद देणारी नृत्यकला शिकवून.पार्किन्सन्स हे नाव आयुष्यात पाहिल्यांदा आले ते इंजिनीअरिंगच्या पहिल्या वर्षी. इंजिनीअरिंग ड्रॉइंग A.C.Parkinson या लेखकाचे A First Year Engineering Drawing या पुस्तकाच्या आधारे आम्ही इंजिनीअरिंग ड्रॉइंग शिकलो.

 त्याच्या आधारे मी आयुष्यात मोठ्ठा झालो.त्यांनी पोट भरण्याचा मार्ग दाखविला.

                              दुसर्‍यांदा साठीच्या आसपास आला तो आजार बनून.सप्टेंबर  १९९९ मध्ये  न्युरॉलॉजिस्टनी पार्किन्सन्सचे निदान केले.आणि सुरुवातीची अवस्था आहे.अ‍ॅलोपाथीची औषधे इतक्यात घेण्याची गरज नाही असे सांगितले.नको ते सल्ले ऐकून आमच्या मनाने आम्ही सुरुवातीची अवस्था वाढवली.मग होमिओपथिक,आयुर्वेदिक असे चालू ठेवले.योगासने,प्राणायाम हे करायला सुरुवात केली.या काळात सुरुवातीला हाताला कंप,डाव्या पायाने फरफटत चालणे,बोलताना येणारा थकवा,बोलताना अडखळणारी जीभ असे शरीरावर परिणाम झाले होते.
                         सन २०००ते २००५ पर्यंत आयुष्यात कधी न भेटलेली माणसे भेटली.प्रत्येकजण आपल्या तोकड्या अनुभवाचा सल्ला देत होता.त्यामध्ये एक वैदू ज्याने एका महिन्यात २२०० रुपयांना गंडा घातला,कोणी ज्योतिषाचा मार्ग दाखवून यातून बाहेर पडण्याचा मार्ग मिळतो का पहाण्याचा सल्ला दिला. अ‍ॅक्युप्रेशर्,नॅचरोपथी,मालिश,मॅग्नेटिक थेरपी काय काय म्हणून सांगू.यात आणखी एक भर म्हणजे अ‍ॅक्युपंक्चर.एप्रिल २००४ पासून अडीच वर्षे हे सर्व उपचार झाले.सुरुवातीला तीन तास,नंतर एक तास असे उपचार देणारे अ‍ॅलोपाथीचे डॉक्टर होते.परंतु अ‍ॅलोपाथीच्या औषधाचे परिणाम घातक असतात असे त्यांचे म्हणणे होते.

                        अशातच आमचे कौटुंबिक डॉक्टर मित्र भेटले.व ते माझ्यावर रागावलेच आणि अ‍ॅलोपाथीची औषधे सुरु करा असा सल्ला दिला.त्यांनी न्युरॉलॉजिस्टची अपॉइंट्मेंटही घेतली.अ‍ॅक्युपंक्चरवाल्या डॉक्टरांचा विरोध न जुमानाता २००५ मध्ये अ‍ॅलोपाथीची ट्रीट्मेंट सुरु झाली.
                       २००७ च्या मध्यावर प्रज्योत नावाच्या मासिकातून पार्किन्सन्स सपोर्ट ग्रुपची माहिती समजली.त्यांचे संस्थापक सदस्य श्री मधुसूदन शेंडे आणि शरच्चंद्र पटवर्धन आहेत असे समजले.ज्या दिवशी वाचनात आले त्याच दिवशी त्यांच्याशी संपर्क साधला आणि घरी गेलो.आमच्या पुनःपुन्हा भेटी होत राहिल्या.पार्किन्सन्ससह आनंदी जगण्याचा धागा मिळाला.मीही नकळत सपोर्ट ग्रुपच्या कामात जोडला गेलो.
                      ११ एप्रिल २००८च्या दि टाईम्स ऑफ इंडियाच्या अंकात' Dancing away the Disease' असा लेख जागतिक .पार्किन्सन्स दिनानिमित्त छापून आला होता.त्यात 'नृत्य प्रेरणा'च्या सुचित्रा दाते यांच्या प्रयोगाबद्दल माहिती दिली होती.भरतनाट्यमचा त्या .पार्किन्सन्सवर थेरपी म्हणून उपयोग करत होत्या.त्या मोफत शिकवायला तयार असूनही फारसा प्रतिसाद मिळत नव्हता असे म्हटले होते.कोणत्या वयात काय शिकायचे या सामजिक बंधनामुळे हे होते असे त्याना वाटत होते.श्री व सौ शेंडेनी त्यांच्याशी संपर्क साधला.आणि आम्ही काही जणांनी त्या प्रयोगात सामील व्हायचे ठरविले.
                    दर शुक्रवारी नृत्य वर्ग सुरु झाला.या वयात काय शिकायचे अशी लाज न वाटण्याचे कारण माझ्या मते १९९८ मध्ये 'सिद्ध समाधी योग 'शिकताना झालेले संस्कार; मी कोणी तरी आहे हे विसरण्याचे शिक्षण तिथल्या शिबिरात शिकताना मिळालेले होते.आणि ते नोकरीत,कुटुंबात,समाजात वावरताना सगळीकडेच उपयोगी पडले.
                    शुक्रवारच्या क्लास मध्ये माझ्या नातवंडांच्या वयाच्या मुली असायच्या; आम्ही शिकताना पाहून त्याना मजा वाटायची.त्या कौतुकाने मदत करायच्या.आडाव,अभिनय,मुद्रा असे काहीकाही शिकत होतो.गुरुपोर्णिमेच्या कार्यक्रमात छोटीशी नृत्य झलक दाखविली.आपापल्या मुलांचे कौतुक पाहण्यास आलेल्या पालकाना खूप कौतुक वाटले.आमचे नृत्य फार चांगले झाले होते असे नाही.पण नर्सरीच्या छोट्या मुलांच्या चुकतमाकत केलेल्या नाचगाण्यांचे कौतुक जसे होते तसेच होते ते.पूर्वी कामाच्या व्यापात माझ्या मुलींच्या संमेलानालाही कधी गेलो नव्हतो.पण आता मात्र इतर विद्यार्थीनिंचे अरंगेत्रम पाहण्यासाठी विद्यार्थी म्हणून जाऊ लागलो.दाते मॅडम जीव तोडून शिकवत होत्या पण आम्ही मात्र नेटाने शिकत नव्हतो.
                   कोणत्याही कलेला सराव महत्वाचा पण तो आम्ही करत नव्हतो.मध्यंतरी कुलकर्णी पतीपत्नी अमेरिकेला गेले नंतर शेंडे पतीपत्नी अमेरिकेला गेले.माझ्या दोन्ही डोळ्यांची मोतीबिंदूची ऑपरेशन्स झाली.अशा काहीना काही कारणांनी क्लास बुडायाचा पण दाते मॅडमनी नाद सोडला नाही.त्यांच्यातील शिक्षिकेनी आम्हाला प्रवृत्त करण्यासाठी निरनिराळे प्रयोग केले.अस्मिता पवारला आमच्यावर देखरेखीसाठी नेमले.ती रोज गप्पा मारत मारत सराव चालू आहे ना याची माहिती घेऊन नोंदी ठेवी.त्यांनी दुसरे असे केले स्वतंत्र क्लास न घेता सर्वांच्या बरोबर क्लास घेणे सुरु केले.त्यामुळे आम्ही कुठे आहोत हे समजू लागले.
                   पार्किन्सन्सने चेहरा भावविहीन होतो असे सांगितले जाते प्रत्य्क्षात अनुभवलेही.चेहर्‍याचे स्नायू ताठ झाल्याने हे होते.मी बोलणारा कमी.पण माझा राग,आंनद,कौतुक, कंटाळा हे चेहर्‍यावरून समजायचे.पार्किन्सन्समुळे हे बंद झाले होते.नृत्यामाधल्या व्यायामानी आणि अभिनायांनी चेहर्‍यावरची ताठरता कमी होऊ शकते.आता न बोलता माझा राग बायकोला समजतो,काही आवडले नाही म्हणून नाराजी किंवा आवडल्याबद्दलचे कौतुक इतराना समजू शकते.वेगवेगळ्या हालचाली आणि त्यांचे बदलते वेग यांची सांगड घालणे आता थोड थोड जमायला लागल आहे.मुद्रांच्या सरावामुळे वेगवेगळ्या हालचाली सुलभ होऊ लागल्या आहेत.
                    अ‍ॅलोपाथीच्या औषधा व्यतिरिक्त इतर जे काही करतो ते सर्व पूरकच आहे.ज्या प्रकारात आपल्याला आनंद मिळतो तेच करावे तरच त्याचे दृश्य परिणाम मिळतात.नृत्यामध्ये न्यूरोबिकचा वाटाही आहे.माझ्या मते नृत्याबरोबर ओंकाराचे शास्त्रशुद्ध शिक्षण,रामरक्षा सारखी स्तोत्रे,हास्यक्लब,प्राणायाम आणि पार्किन्सन्स मित्रमंडळाचे मार्गदर्शन व आधार या सर्वामुळे मी पार्किन्सन्सग्रस्त असूनही आनंदात राहू शकतो.लाजभीड सोडून इतर पार्किन्सन्स ग्रस्तानीही नृत्योपाचारात  सामील व्हावे आणि नृत्यातून मिळणारा आनंद लुटावा.
(गोपाळ तीर्थळी हे पार्किन्सन्स मित्रमंडळाच्या कार्यकारिणीचे अनेक वर्षे सदस्य आहेत.ते शुभार्थी आहेत तसेच अनेक शुभार्थींसाठी शुभंकरही.पार्किन्सनन्स झाल्यावर नाकारणे, भीती,चुकीचे उपचार आणि पार्किन्सन्स मित्रमंडळाच्या परिचयानंतर यथार्थ ज्ञानातून स्वीकार आणि मैत्री.असा त्यांचा प्रवास झाला.शुभार्थींची यथार्थ ज्ञानातून स्वीकारही अवस्था लवकर येण्यासाठी धडपड हे मिशन मानून कार्यरत.)